Ukulele to niewielki, czteroststrunowy instrument, który mimo skromnych rozmiarów potrafi zaskoczyć swoimi możliwościami. W ostatnich latach przeżywa renesans popularności i zyskuje nowych fanów. Co sprawia, że coraz więcej osób sięga po ukulele? Jakie tajemnice kryje w sobie ten hawajski przybysz?
Historia ukulele - skąd się wzięło i jak rozpowszechniło
Ukulele wywodzi się z Hawajów, gdzie po raz pierwszy pojawiło się pod koniec XIX wieku. Jest mniejszą odmianą guitalele, instrumentu przywiezionego na wyspy przez portugalskich osadników. Ukulele szybko zyskało popularność wśród Hawajczyków i stało się nieodłącznym elementem ich kultury. Do rozpowszechnienia ukulele na świecie przyczynili się hawajscy emigranci, którzy zabierali je ze sobą do USA i innych krajów. Ukulele pojawiało się także w hollywoodzkich filmach, dzięki czemu zyskało międzynarodową sławę.
Pod wpływem amerykańskiej kultury popularnej ukulele dotarło do Europy w latach 20. XX wieku. W kolejnych dekadach przeżywało wzloty i upadki zainteresowania, ale nigdy nie zniknęło całkowicie. Od kilkunastu lat ukulele ponownie cieszy się dużą popularnością, za sprawą nowych wykonawców i uproszczonych metod nauki gry. Dziś to instrument, który wybierają zarówno amatorzy, jak i profesjonalni muzycy.
Początki ukulele na Hawajach
Ukulele wyewoluowało na Hawajach z instrumentów przywiezionych przez osadników z Europy i Portugalii. Jego bezpośrednim protoplastą jest guitalele - niewielka, czterostronna gitara. Nazwa "ukulele" oznacza w języku hawajskim "skaczące pchły" i nawiązuje do sposobu gry na instrumencie.
Ukulele podbija świat
Popularność ukulele na świecie zawdzięcza emigrantom z Hawajów oraz filmom i nagraniom, na których pojawiało się to niewielkie, wesoło brzmiące instrumenty. Ukulele można było usłyszeć m.in. w filmach z Erikiem von Stroheimem czy Marilyn Monroe.
Renesans ukulele
Choć od lat 60. zainteresowanie ukulele malało, to na początku XXI w. przeżywa ono prawdziwy renesans. Sprzyja temu łatwa dostępność instrumentów i materiałów edukacyjnych online, a także popularność wykonawców grających na ukulele.
Budowa i rodzaje ukulele
Ukulele wyróżnia się niewielkimi rozmiarami i prostą budową. Choć na pierwszy rzut oka instrumenty mogą wydawać się do siebie podobne, występują różne typy i rozmiary ukulele.
Rozmiary i stroje ukulele
Najpopularniejsze ukulele to instrumenty sopranowe, koncertowe i tenorowe. Różnią się one ilością progów na gryfie - odpowiednio 12, 15 i 17. Im większy rozmiar ukulele, tym niższe i mocniejsze wydaje dźwięki. Ukulele najczęściej stroi się w C dur, ale spotyka się też stroje D, G, A i F.
Ukulele sopranowe, koncertowe i tenorowe
Najmniejsze ukulele sopranowe mierzą ok. 55 cm długości. Mają jasną, wyrazistą barwę dźwięku. Ukulele koncertowe są nieco większe (ok. 60 cm) i brzmią głębiej. Największe popularne ukulele to modele tenorowe (ok. 70 cm), o najniższym i najmocniejszym brzmieniu.
Ukulele akustyczne i elektryczne
Ukulele występują w wersjach akustycznych i elektrycznych. Te pierwsze mają pudło rezonansowe z drewna i dają naturalne, ciepłe brzmienie. Ukulele elektryczne można podłączyć do wzmacniacza i uzyskać brzmienie o różnym charakterze.
Podstawy gry na ukulele
Choć ukulele uchodzi za bardzo łatwy instrument, opanowanie gry na nim wymaga pewnych umiejętności. Na początku trzeba poznać podstawowe akordy, sposoby układania palców na gryfie i różne techniki gry.
Akordy i układanie palców na gryfie
Podstawą gry są proste akordy - C, F, G7, Am itd. Aby je zagrać, należy odpowiednio ułożyć palce na gryfie. Dłoń lewej ręki musi przybrać określony kształt. Ćwiczenie zmian akordów i ich wygodnego układania to elementarna umiejętność.
Techniki gry - strumming, fingerpicking, tapping
Na ukulele można grać na wiele sposobów. Najprostszy strumming polega na szarpaniu strun. Bardziej zaawansowany fingerpicking wymaga stosowania kostki i palców. Z kolei tapping uzyskuje dźwięk stukaniem w pudło rezonansowe.
Ćwiczenia i porady dla początkujących
Aby szybciej opanować grę, warto wykonywać proste ćwiczenia: zmiany akordów, gry skal, prostych melodii. Pomocne są też tutoriale online i poradniki dla początkujących gitarzystów ukulele.
Repertuar i gatunki muzyczne na ukulele
Ukulele może posłużyć do grania wielu gatunków - od popu przez rock, po muzykę ludową. Na ukulele grywają zarówno amatorzy, jak i zawodowi muzycy.
Standardy pop i rocka w wersji na ukulele
Na ukulele można z powodzeniem zagrać wiele przebojów pop i rocka, np. piosenki Beatlesów, Elvis Presleya, popularne ballady. Z pozoru skromne ukulele świetnie oddaje charakter tych kompozycji.
Utwory i artyści związani z ukulele
Niektórzy wykonawcy na stałe związali się z ukulele, jak Izrael Kamakawiwo’ole czy Jake Shimabukuro. Tworzą oni autorskie utwory i nowe aranżacje, wykorzystując możliwości tego instrumentu.
Ukulele w muzyce folkowej, reggae i hawajskiej
Ukulele doskonale sprawdza się w muzyce ludowej, folkowej czy reggae. Jest też nieodłącznym elementem gatunków związanych z Hawajami, jak hawajska czy slack key.
Ukulele na scenie i w nagraniach
Dzięki niewielkim rozmiarom i przyjaznemu brzmieniu ukulele z powodzeniem wykorzystywane jest zarówno w trakcie koncertów, jak i w studiu nagraniowym.
Ukulele w zespołach i solowo
Ukulele może pełnić rolę głównego instrumentu lub wzbogacać brzmienie zespołu. Grają na nim tacy artyści jak Eddie Vedder z Pearl Jam czy Thomas Oliver.
Słynni gitarzyści ukulele
Wirtuozi ukulele jak Jake Shimabukuro czy James Hill zaprezentowali niezwykłe możliwości tego instrumentu, dając wirtuozerskie koncerty na całym świecie.
Ukulele w muzyce filmowej i reklamowej
Wesołe, zapadające w pamięć brzmienie ukulele sprawia, że chętnie wykorzystuje się je w ścieżkach dźwiękowych do filmów i reklam. Ukulele znakomicie buduje pozytywny nastrój.
Ukulele dla każdego
Prostota i przystępna cena sprawiają, że ukulele jest idealnym instrumentem zarówno dla dzieci, jak i dorosłych, którzy chcą rozpocząć przygodę z muzyką.
Dlaczego warto sięgnąć po ukulele
Ukulele łatwo się transportuje, nie wymaga strojenia przed każdym użyciem. Jest też znacznie tańsze niż gitara. W dodatku jego melodyjny dźwięk poprawia nastrój i zachęca do nauki.
Ukulele dla dzieci i dorosłych
Mali i duzi z łatwością opanują grę na ukulele. Dzieci uwielbiają kolorowe instrumenty i ich wesołe brzmienie. Dorośli doceniają prostotę i możliwość relaksu poprzez grę.
Radość gry i nauka przez zabawę
Ukulele kojarzy się z beztroską zabawą i spontaniczną radością muzykowania. Jednocześnie może być instrumentem do profesjonalnej nauki gry na gitarze czy innych instrumentach strunowych.
Podsumowanie
Ukulele to niezwykły instrument, który mimo niewielkich rozmiarów skrywa w sobie ogromne możliwości. Jego historia sięga Hawajów, skąd poprzez Stany Zjednoczone podbił cały świat. Dziś przeżywa prawdziwy renesans za sprawą nowych artystów i metod nauczania. Ukulele oferuje przystępny sposób na naukę gry, radość muzykowania i relaks. Nic więc dziwnego, że zyskuje coraz szersze grono fanów.
Tagi
Udostępnij artykuł
