Muzyka soul to jeden z najbardziej rozpoznawalnych i wpływowych gatunków w historii muzyki popularnej. Jej początki sięgają lat 50. i 60. XX wieku, kiedy to zaczęła wykształcać się z połączenia gospel, rhythm and bluesa oraz jazzu. Dzięki wyrazistym głosom takich artystów jak Aretha Franklin, czy James Brown, soul szybko zyskał popularność i stał się muzyką afroamerykańskiej społeczności. W latach 70. przeżywał swój złoty okres, a centrum tego gatunku była Filadelfia. Kolejne dekady przyniosły dalszy rozwój i ewolucję soulu, który wywarł ogromny wpływ na funk, disco, a później hip-hop i współczesny pop. Dziś artyści nadal czerpią z bogatego dziedzictwa tego gatunku i na nowo interpretują jego brzmienie.
Korzenie muzyki soul w gospel i R&B (max 60 znaków)
Początki gatunku
Muzyka soul zaczęła kształtować się w latach 50. XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Jej bezpośrednimi protoplastami były gospel, rhythm and blues oraz jazz. W gospel i R&B afroamerykańscy artyści śpiewali o uczuciach, emocjach i problemach społeczności czarnoskórych obywateli USA. Z kolei jazz dodał nowoczesne, synkopowane brzmienie. Połączenie tych wpływów stworzyło zupełnie nową jakość - muzykę soul.
Ray Charles i Sam Cooke
Do prekursorów soulu należeli tacy artyści, jak Ray Charles czy Sam Cooke. Ich piosenki łączyły mocny, emocjonalny wokal z nowoczesnymi aranżacjami. Utwory takie jak "What'd I Say" Charlesa czy "You Send Me" Cooka uznawane są za wczesne przykłady brzmienia soulowego.
Wytwórnie płytowe
Na kształtowanie się gatunku duży wpływ miały wytwórnie płytowe takie jak Motown, Stax czy Atlantic Records. Dzięki nim soul docierał do coraz szerszej publiczności i zyskiwał popularność w USA oraz na świecie.
Rozwój soulu w latach 60. i 70. XX w.
Aretha Franklin i jej wkład w soul
Lata 60. to okres wielkiej kariery Arethy Franklin, zwanej Królową Soulu. Jej przeboje takie jak "Respect" czy "I Say a Little Prayer" na zawsze weszły do kanonu tego gatunku. Franklin wnosiła do soulu silny, pełen uczuć wokal i tematy bliskie afroamerykańskim słuchaczom.
Inne ważne postaci soulu
Oprócz Franklin, wielkimi gwiazdami tamtych lat byli Marvin Gaye, Otis Redding, czy James Brown. Ich płyty sprzedawały się w milionowych nakładach. Artyści ci wnieśli do brzmienia soulu elementy gospel, bluesa i funku.
Charakterystyczne cechy brzmienia
Tym, co wyróżniało soul, były mocny, ekspresyjny wokal, wyraziste linie basu oraz sekcje dęte z dominującym saksofonem. Utwory soulowe opierały się zwykle na prostej, chwytliwej melodii i rytmie.
Złoty okres soulu
Największe przeboje
Lata 70. to złoty okres w historii soulu. Powstawały wówczas takie legendarnie przeboje, jak "Superstition" Steviego Wondera, "Let's Get It On" Marvina Gaye'a czy "Lady Marmalade" zespołu LaBelle. Utwory te podbiły listy przebojów i na trwałe wpisały się w kanon gatunku.
Albumy definiujące gatunek
Ważnymi albumami tamtego okresu były "What's Going On" Gaye'a łączący soul z poezją protestu oraz "Songs in the Key of Life" Wondera, uważany za jedno z najlepszych dzieł w historii muzyki. Te płyty pokazały potencjał i różnorodność brzmieniową soulu.
Filadelfia jako stolica soulu
W latach 70. centrum muzyki soul znajdowało się w Filadelfii. Działały tam takie zespoły, jak The O'Jays czy The Stylistics. Ich utwory cechowały się gładkim, melodyjnym brzmieniem z wpływami popu.
Wpływ soulu na inne gatunki muzyczne
Funk i disco
Soul miał ogromny wpływ na rozwój funku i disco w latach 70. Artyści tacy jak James Brown, czy Barry White łączyli rytmiczny, taneczny groove z emocjonalnym wokalem zaczerpniętym z tradycji soulu.
Hip-hop i neo soul
Raperzy chętnie sample'owali klasyczne utwory soulowe, a neo soul artyści tacy jak D'Angelo czy Erykah Badu sięgali po jego brzmienie w latach 90. Soul stał się ważną inspiracją dla hip-hopu i R&B.
Współczesny pop
Wpływy muzyki soulowej słychać u wielu współczesnych gwiazd popu, np. Adele, czy Amy Winehouse. Wykorzystują oni tradycyjne soulowe aranżacje i sposób śpiewania w nowoczesnych piosenkach.
Dziedzictwo i znaczenie soulu
Soul jako muzyka Afroamerykanów
Soul odzwierciedlał dążenia, uczucia i problemy społeczności afroamerykańskiej w USA. Był muzyką czarnoskórych artystów, którzy opiewali w niej tematy bliskie tej grupie.
Protest przeciw dyskryminacji
Wiele utworów soulowych miało charakter protest songów, piętnujących dyskryminację rasową i nierówności społeczne. Dzięki nim soul pomógł w walce o równouprawnienie.
Inspiracje kulturą gospel
Choć soul to muzyka świecka, widać w nim wyraźne inspiracje tradycją gospel. Duchowy, emocjonalny sposób wykonania i tematyka wielu piosenek nawiązują do tego gatunku.
Odrodzenie soulu w XXI wieku
Artyści kontynuujący tradycję
Współcześni artyści tacy jak John Legend, czy Bruno Mars kontynuują tradycję klasycznego soulu w nowoczesnym wydaniu. Ich piosenki nawiązują do brzmienia z lat 60. i 70.
Nowe podejście do brzmienia
Obok tradycyjnych odmian, powstaje też współczesny soul łączący ten gatunek z hip-hopem, R&B i elektroniką. Takie podejście prezentują np. The Weeknd czy Frank Ocean.
Popularność vintage
Moda na vintage sprawiła, że klasyka gatunku przeżywa renesans. Młodzi słuchacze odkrywają i doceniają starsze nagrania soulowe, które zyskują status ponadczasowych hitów.
Podsumowanie
Muzyka soul ma już ponad półwieczną historię, ale jej popularność nie słabnie. Od gospelowych korzeni, przez złoty okres w latach 60. i 70., po współczesne odrodzenie, ten gatunek cały czas ewoluuje i znajduje nowych fanów. Dzięki wyrazistym głosom takich artystów jak Aretha Franklin i tematom bliskim afroamerykańskiej społeczności, soul na zawsze zapisał się w historii muzyki popularnej. Jego wpływ słychać w wielu innych stylach - od funku i disco po hip-hop i pop. Dziedzictwo soulu wciąż inspiruje nowe pokolenia twórców i słuchaczy na całym świecie.
Tagi
Udostępnij
