Gra na gitarze klasycznej to niezwykle satysfakcjonujące zajęcie, które wymaga jednak pewnej wiedzy i umiejętności. Aby w pełni cieszyć się brzmieniem tego wyjątkowego instrumentu, warto zapoznać się z jego budową, doborem odpowiednich strun oraz technikami strojenia i konserwacji. Poniższy poradnik pomoże początkującym gitarzystom ogarnąć podstawy i rozpocząć swoją muzyczną przygodę z gitarą klasyczną.
Podstawowe części gitary klasycznej
Gitara klasyczna składa się z kilku głównych elementów. Pudło rezonansowe wykonane jest zwykle z drewna - najczęściej ze świerku, cedru lub palisandru. Ma ono charakterystyczny kształt ósemki z płaskim dnem i zaokrąglonymi bokami. Wewnątrz pudła znajdują się pręty rezonansowe, zwykle wykonane z drewna świerkowego, które wzmacniają i rozpraszają drgania strun. Na pudle znajduje się otwór rezonansowy (otwór brzmieniowy), przez który wydobywają się drgania strun.
Do pudła przymocowany jest długi, wąski gryf z progami. Wykonany jest on najczęściej z palisandru, cedru lub mahoniu. Na gryfie znajduje się główka gitary z mechanizmem kluczykowym do naciągania i strojenia strun. Standardowo gitara klasyczna ma 6 strun wykonanych z nylonu, choć spotyka się też struny ze stali nierdzewnej czy jelit.
Kolejnym ważnym elementem jest mostek. Łączy on pudło rezonansowe z gryfem, przenosząc drgania strun. Wykonany jest zazwyczaj z kości, grafitu lub drewna. Do pudła przymocowany jest także podstawek, zapewniający stabilność instrumentu podczas gry.
Pudło rezonansowe
Pudło rezonansowe jest sercem gitary klasycznej, odpowiadającym w dużej mierze za jej charakterystyczne brzmienie. Najczęściej wykonywane jest ze świerku europejskiego, cedru lub palisandru. Te gatunki drewna cechują się odpowiednią lekkością i elastycznością, które wpływają korzystnie na właściwości akustyczne. Drewno musi być doskonale wysuszone i wysezonowane.
Kształt pudła rezonansowego gitary klasycznej przypomina ósemkę - ma ono dwie zaokrąglone „talie” i szeroką dolną część. Taka konstrukcja zapewnia instrumentowi charakterystyczne, ciepłe i głębokie brzmienie. Grubość ścianek waha się zazwyczaj od 1,5 do 3,5 mm. Im cieńsze drewno, tym lepsza rezonans.
We wnętrzu pudła umieszcza się pręty rezonansowe, tzw. duszę. Stanowią one system wsporników rozpraszających i wzmacniających drgania strun. Pręty wykonuje się z jodły lub świerku i układa promieniście na wewnętrznej powierzchni pudła.
Gryf i progi
Gryf gitary klasycznej ma długość ok. 65 cm i szerokość u nasady główki wynoszącą ok. 5-6 cm. Wykonany jest najczęściej z mahoniu, cedru lub palisandru. Ważne jest, by drewno było proste i dobrze wysezonowane, co zapewni trwałość i niezmienność kształtu gryfu.
Na gryfie znajduje się 19-20 progów, oddzielających poszczególne pola melodyczne. Zazwyczaj wykonuje się je z kości lub z tworzyw sztucznych, np. z grafitu. Ich wysokość i sposób ustawienia ma kluczowe znaczenie dla właściwego działania instrumentu i jego stroju.
Prawidłowa konserwacja gryfu i progów obejmuje przede wszystkim smarowanie progów olejem (np. olejem cytrynowym) w celu ich zabezpieczenia przed pękaniem. Należy też regularnie sprawdzać, czy progi są dobrze osadzone i nie poluzowały się.
Dobór i montaż strun
Wybór odpowiednich strun ma kluczowe znaczenie dla brzmienia gitary klasycznej. Dostępne są struny wykonane z nylonu, polimerów, włókna węglowego oraz stali. Różnią się parametrami, takimi jak średnica, gęstość czy napięcie.
Rodzaje strun gitarowych
Najpopularniejsze są struny nylonowe, które zapewniają instrumentowi ciepły, miękki i głęboki dźwięk. Występują w różnych kalibrach - od very extra light po very heavy tension. Struny polimerowe i węglowe mają zbliżone brzmienie, lecz są bardziej wytrzymałe i trwałe od nylonowych.
Struny stalowe, które czasem montuje się na najniższych progach, dodają brzmieniu metalicznego charakteru i pozwalają uzyskać większą głośność. Jednak istotnie odbiegają klimatem od tradycyjnego brzmienia gitary klasycznej.
Dobierając zestaw strun, należy kierować się rekomendacjami producenta instrumentu i własnymi preferencjami dotyczącymi barwy dźwięku.
Naciąg strun i strojenie
Prawidłowy montaż i naciąg strun ma kluczowe znaczenie dla działania instrumentu. Struny nylonowe najlepiej zakładać pojedynczo, naciągając każdą do odpowiedniego napięcia. Można do tego użyć specjalnego klucza gitarowego.
Po założeniu strun instrument należy nastroić, używając kluczyków mechanizmu główki. Strojenie gitary klasycznej odbywa się najczęściej w systemie klasycznym lub romantycznym. Podstawą jest dopasowanie drgań strun tak, by wszystkie brzmiały harmonijnie.
Wymiana strun
Nylonowe struny gitarowe zużywają się w miarę gry i z czasem wymagają wymiany. Zwykle wymienia się je co 2-3 miesiące w zależności od intensywności użytkowania. Nowy komplet strun pozwoli przywrócić instrumentowi świeżość i żywość brzmienia.
Elektronika i przetworniki
Gitara klasyczna jest instrumentem akustycznym, jednak coraz częściej montuje się w niej elementy elektroniki i przetworniki sygnału. Pozwalają one na wzmocnienie dźwięku i lepsze dopasowanie brzmienia gitary do potrzeb estradowych czy studyjnych.
Rodzaje przetworników
Do elektryfikacji gitary klasycznej najczęściej używa się przetworników piezoelektrycznych lub przetworników magnetycznych. Te pierwsze montuje się pod podstawek, zaś magnetyczne umieszcza się w otworach rezonansowych pudła. Oba typy przetworników różnią się charakterystyką przenoszonego dźwięku.
Mocowanie i okablowanie
Przetworniki i elementy elektroniczne muszą być zamontowane w sposób stabilny, by nie wpływać ujemnie na rezonans akustyczny gitary. Okablowanie prowadzi się zwykle wewnątrz pudła, wyprowadzając gniazdo wyjściowe w okolicy podstawka. Dla uzyskania najlepszej jakości sygnału zaleca się stosowanie ekranowanych przewodów.
Ustawienia dźwięku
Dla uzyskania optymalnego brzmienia gitary z przetwornikami należy odpowiednio dobrać wzmocnienie i barwę dźwięku. Pomocne mogą być wbudowane w przetworniki regulacje tonów niskich, średnich i wysokich. Warto też dobrać korekcję do rodzaju wzmacniacza i charakteru muzyki.
Strojenie i konserwacja gitary
Aby gitara klasyczna zachowała swoje walory brzmieniowe i grała czysto, wymaga systematycznej kontroli stroju i konserwacji. Od tego zależy nie tylko jakość dźwięku, ale też żywotność instrumentu.
Strojenie kolumnami
Strojenie kolumnami polega na dokładnym dopasowaniu wysokości strun przez ich naciąganie za pomocą mechanizmu kluczykowego. Strojenia dokonuje się zwykle za pomocą stroika lub urządzenia stroicielskiego, kontrolując zgodność drgań strun z pożądanym strojem.
Ustawienie wysokości strun
Aby uzyskać równomierny i harmonijny dźwięk na całej długości gryfu, należy tak ustawić wysokość progów, aby odległość między strunami a progiem była jednakowa na całym ich biegu. Ułatwia to bardziej precyzyjną grę i eliminuje tzw. buczenie.
Konserwacja instrumentu
Systematyczna konserwacja obejmuje czyszczenie pudła rezonansowego, smarowanie progów olejem, polerowanie podstawek oraz woskowanie gryfu. Bardzo istotne jest także przechowywanie gitary w odpowiedniej temperaturze i wilgotności powietrza.
Dbałość o instrument i regularne strojenie pozwolą cieszyć się jego pięknym brzmieniem przez długie lata. Gra na dobrze utrzymanej gitarze klasycznej to niezwykła przyjemność, którą warto sobie zapewnić.
Podsumowanie
Gitara klasyczna to niezwykle wyrafinowany i subtelny instrument, którego obsługa wymaga pewnej wiedzy i umiejętności. Jednak opanowanie tajników budowy, strojenia i konserwacji gitary jest w pełni osiągalne dla początkującego gitarzysty i z pewnością warto poświęcić temu czas.
Niniejszy poradnik z pewnością pomoże w zdobyciu podstawowych kompetencji niezbędnych do prawidłowej eksploatacji instrumentu. Warto jednak pamiętać, że najlepszą nauczycielką jest praktyka. systematyczne ćwiczenie i uważna obserwacja reakcji gitary pozwolą stopniowo opanować jej obsługę i wydobyć z niej pełnię możliwości brzmieniowych.
Tagi
Udostępnij artykuł
